દેવઉઠી - પ્રબોધની એકાદશી વ્રતકથા | Devuthi Ekadashi Vrat Katha Gujarati | Prabodhini Ekadashi Vrat Katha in Gujarati | Okhaharan
 |
| Devuthi-Ekadashi-Vrat-Kaha-gujarati |
શ્રી ગણેશાય નમઃ સ્વાગત છે તમારૂ આપણા ગુજરાતી ભક્તિ લેખમાં આજે આપણે જાણીશું કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી દેવઉઠી – પ્રબોઘીની એકાદશીની વ્રત કથા વાચીશું
બ્રહ્માએ કહ્યું હે નારદજી હવે એકાદશીનું મહાત્મ્ય સાંભળો, જે પુણ્ય પાપોને દૂર કરે છે અને મુક્તિ આપે છે. કાર્તિકાની દેવ પ્રબોધિની એકાદશીની તિથિ આવે ત્યાં સુધી પૃથ્વી પર ગંગાનું મહત્વ અને સમુદ્ર અને તીર્થસ્થાનોનો પ્રભાવ છે. એક હજાર અશ્વમેધ અને સો રાજસૂય યજ્ઞ કરવાથી માણસને જે ફળ મળે છે તે જ ફળ પ્રબોધિની એકાદશીથી મળે છે.
નારદજી કહેવા લાગ્યા કે હે પિતાજી ! એક સમયે એક જ વાર ખાવાનું, રાત્રે ખાવાનું અને આખો દિવસ ઉપવાસ કરવાથી શું પરિણામ આવે છે, તો વિગતવાર જણાવો.
બ્રહ્માએ કહ્યું હે નારદજી પ્રબોધિની એકાદશીના દિવસે એક જન્મ એક ભોજન કરીને બે જન્મો અને રાત્રે ભોજન કરીને આખો દિવસ ઉપવાસ કરવાથી સાત જન્મના પાપનો નાશ થાય છે. જે વસ્તુ ત્રિલોકીમાં મળી શકતી નથી અને જોઈ શકાતી પણ નથી તે દેવઉઠી પ્રબોધિની એકાદશીમાંથી મેળવી શકાય છે. મેરુ અને મંદરાચલ જેવા ભારે પાપોનો પણ નાશ થાય છે અને અનેક જન્મોમાં કરેલા પાપો એક જ ક્ષણમાં ભસ્મ થઈ જાય છે.
જેમ અગ્નિની નાની ચિનગારી પળવારમાં કપાસનો મોટો ઢગલો ખાઈ જાય છે. થોડું પુણ્યપૂર્ણ કાર્ય પદ્ધતિસર ઘણું ફળ આપે છે, પરંતુ જો તે પદ્ધતિ વિના વધુ કરવામાં આવે તો પણ તે કશું જ આપતું નથી. જેઓ સાંજની વિધિ નથી કરતા, નાસ્તિકો, વેદોની નિંદા કરનારાઓ, શાસ્ત્રોને વિકૃત કરનારા, સદા પાપી કાર્યોમાં વ્યસ્ત રહે છે, બ્રાહ્મણો અને શુદ્રો જે છેતરપિંડી કરે છે, વ્યભિચારમાં જાય છે અને બ્રાહ્મણો સાથે આનંદ માણે છે, આ બધા જેવા છે. ચંડાલ જેઓ વિધવા અથવા સદાચારી બ્રાહ્મણ પાસેથી આનંદ લે છે, તેમના કુળનો નાશ કરે છે.
પરસ્ત્રી ગામીને સંતાન નથી અને તેના પાછલા જન્મમાં સંચિત તમામ સત્કર્મોનો નાશ થાય છે. જે ગુરુ અને બ્રાહ્મણો સાથે અહંકારથી વાત કરે છે તે ધન અને સંતાનથી પણ નીચ છે. જેઓ ભ્રષ્ટાચાર કરે છે, જે ચાંડાલીનો આનંદ લે છે, જે દુષ્ટોની સેવા કરે છે અને જેઓ નીચ વ્યક્તિની સેવા કરે છે અથવા તેનો સંગ કરે છે, આ બધાં પાપો હરિ પ્રબોધિની એકાદશીના ઉપવાસથી નાશ પામે છે.
જે વ્યક્તિ આ પ્રબોધિની એકાદશીના દિવસે વ્રતનો માત્ર સંકલ્પ કરે છે તેના સો જન્મોના પાપોનો નાશ થાય છે. આ દિવસે રાત્રિ જાગરણ કરનારની આવનારી દસ હજાર પેઢીઓ સ્વર્ગમાં જાય છે. નરકના મુક્તિ મળીને સુખથી સજ્જ થઈને તેઓ વિષ્ણુલોકમાં જાય છે. આ વ્રતની અસરથી બ્રહ્મહત્યા જેવા મહાપાપનો પણ નાશ થાય છે. જે ફળ તમામ તીર્થોમાં સ્નાન કરવાથી, ગાય, સોનું અને જમીનનું દાન કરવાથી મળે છે, તે જ ફળ આ એકાદશીની રાત્રે જાગરણ કરવાથી મળે છે.
હે મુનિશાર્દુલ. આ સંસારમાં એ જ વ્યક્તિનું જીવન સફળ છે જેણે હરિ પ્રબોધિની એકાદશીનું વ્રત કર્યું છે. તે જ્ઞાની તપસ્વી અને જિતેન્દ્રિય છે અને જેણે આ એકાદશીનું વ્રત કર્યું છે તેને આનંદ અને મોક્ષ મળે છે. તે વિષ્ણુને ખૂબ જ પ્રિય છે, જે મોક્ષના દ્વાર કહે છે અને તેના સારનું જ્ઞાન આપે છે. આ રાત્રે જાગરણ વિષ્ણુ ના ભજન , મંત્રો, કીરૅતન કરવાથી મન, કર્મ અને વચન ત્રણેય પ્રકારના પાપોનો નાશ થાય છે.
આ પ્રબોધિની એકાદશીના દિવસે જે લોકો ભગવાનની પ્રસન્નતા માટે પવિત્ર નદી કે તીથૅ સ્થળે સ્નાન, દાન, તપ અને યજ્ઞ કરે છે, તેઓને અખૂટ પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. પ્રબોધિની એકાદશીના દિવસે વ્રત કરવાથી વ્યક્તિના બાલ્ય અવસ્થા , યુવાની અને વૃદ્ધાવસ્થામાં થયેલા તમામ પાપોનો નાશ થાય છે. આ દિવસે રાત્રિ જાગરણનું ફળ ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન સ્નાન કરતાં હજાર ગણું વધારે છે. આ પહેલા અન્ય કોઈપણ ગુણો નિરર્થક છે. જે લોકો આ વ્રત નથી રાખતા તેમના અન્ય પુણ્ય પણ વ્યર્થ જાય છે.
માટે હે નારદ તમારે પ્રબોધિની એકાદશીના ઉપવાસ પદ્રિતિ સર પણ અવલોકન કરવું જોઈએ.
જે લોકો કલ્યાણ માટે આ મહિનામાં હરિ કથા કહે છે, તેઓ માત્ર એક જ ક્ષણમાં આખા કુટુંબનો ઉદ્ધાર કરે છે. શાસ્ત્રોની કથાઓ સાંભળવાથી અને કહેવાથી દસ હજાર યજ્ઞનું ફળ મળે છે. જેઓ હરિકથાનું નિત્ય શ્રવણ કરે છે, તેમને હજાર ગાયોનું ફળ મળે છે. જે લોકો જાગરણ સમયે ભગવાન વિષ્ણુની કથા સાંભળે છે તેમને સાત દ્વીપો સહિત પૃથ્વીનું દાન કરવાનું ફળ મળે છે. કથા સાંભળીને જેઓ વાચકને તેમની ક્ષમતા પ્રમાણે દક્ષિણા આપે છે, તેઓને સનાતન લોક મળે છે.
ઉપવાસ કરવાની રીત:-
બ્રહ્માજીની આ વાત સાંભળીને નારદજીએ કહ્યું કે પ્રભુ ! આ એકાદશીના ઉપવાસની રીત જણાવો અને ક્યા પ્રકારનું વ્રત રાખવું જોઈએ તે જણાવો. આ બ્રહ્માજીએ કહ્યું કે જ્યારે બ્રહ્મમુહૂર્તમાં રાત્રિના બે કલાક બાકી હોય ત્યારે શૌચાલયમાંથી ઊઠીને નદી, તળાવ, કૂવો, પગથિયાં કે ઘરમાં સ્નાન કરીને દાંત વગેરે ધોઈ લો, પછી કથા સાંભળો. ભગવાનની પુજા કરવી નિયમનું પાલન કરવું જોઈએ.
ત્યારે ભગવાનને પ્રાર્થના કે હે પ્રભુ! આજે હું કાઈ ખાઘા વિની ઉપવાસ કરીશ. તમે મારી રક્ષા કરો હું દ્વાદશીના બીજા દિવસે ભોજન કરીશ. તે પછી ભક્તિ અને નૃત્ય સાથે વ્રત, ગીતા વગેરે રાત્રે ભગવાનની સામે કરવા જોઈએ. કંજુસતા છોડીને અનેક પુષ્પો, ફળ, અગર, ધૂપ વગેરેથી ભગવાનની પૂજા કરવી જોઈએ. ભગવાનને શંખથી અર્ઘ્ય ચઢાવો.
ભગવાનને કંઈ વસ્તુ અપણૅ કરવાથી શું ફળ મલે છે તે હવે જણાવું
તેનું ફળ તમામ તીર્થો કરતાં લાખ ગણું વધારે છે. અગસ્ત્યના ફૂલથી ભગવાનની પૂજા કરનારાઓની સામે ઈન્દ્ર પણ હાથ મિલાવે છે. ભગવાન હરિ જ્યારે તપ કરીને તૃપ્ત થાય છે ત્યારે જે નથી કરતા, તે ભગવાનને અગસ્ત્યના પુષ્પોથી શણગારીને કરે છે. કારતક મહિનામાં બિલ્વના પાનથી ભગવાનની પૂજા કરનારને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
જે લોકો કારતક માસમાં તુલસીથી ભગવાનની પૂજા કરે છે તેમના દસ હજાર જન્મોના પાપોનો નાશ થાય છે. હજારો કરોડો લોકો તુલસીના દર્શન કરીને, સ્પર્શ કરીને, વાર્તાઓ કહીને, નમસ્કાર કરીને, સ્તુતિ કરીને, તુલસીને વાવીને, પાણીથી સિંચન કરીને અને નિત્ય પૂજાની સેવા કરીને યુગો યુગોથી વિષ્ણુલોકમાં નિવાસ કરે છે. જેઓ તુલસીનો છોડ વાવે છે તેઓ તેમના પરિવારમાંથી ઉદ્ભવતા પ્રલય સુધી વિષ્ણુલોકમાં રહે છે.
તુલસી રોપવાનું મહત્વ! તુલસીનાં જેટલાં મૂળિયાં વાવે છે, તેટલા જ સુકૃતે હજાર યુગો સુધી તુલસીનું વાવેતર કર્યું હતું. તુલસી વાવનાર વ્યક્તિની જેટલી ડાળીઓ, ડાળીઓ, બીજ અને ફળ પૃથ્વી પર ઉગે છે, તેટલા જ લોકો ગુજરી ગયા છે અને બે હજાર કલ્પો સુધી વિષ્ણુલોકમાં રહેશે. જેઓ કદંબના પુષ્પોથી શ્રીહરિની પૂજા કરે છે તેઓ પણ ક્યારેય યમરાજના દર્શન કરતા નથી. જે લોકો ગુલાબના ફૂલથી ભગવાનની પૂજા કરે છે, તેમને મોક્ષ મળે છે.
જેઓ વકુલ અને અશોકના પુષ્પોથી ભગવાનની પૂજા કરે છે, તેઓને સૂર્ય અને ચંદ્ર હોય ત્યાં સુધી કોઈ પ્રકારનો શોક થતો નથી. જે લોકો સફેદ કે લાલ કાનેર ફૂલથી ભગવાનની પૂજા કરે છે, ભગવાન તેમના પર ખૂબ જ પ્રસન્ન થાય છે અને જેઓ ભગવાનને મંજરી અર્પણ કરે છે, તેમને કરોડો ગાયોનું દાન કરવાનું ફળ મળે છે. જેઓ ગાયના અંકુરથી ભગવાનની પૂજા કરે છે, તેઓને પૂજાનું ફળ સો ગણું મળે છે.
જે લોકો શમીના પત્રથી ભગવાનની પૂજા કરે છે, તેઓ મહાન યમરાજના માર્ગથી ડરતા નથી. જે લોકો ચંપાના પુષ્પોથી ભગવાનની પૂજા કરે છે તેઓ ફરી સંસારમાં પ્રવેશતા નથી. કેતકી પુષ્પ અર્પણ કરવાથી કરોડો જન્મોના પાપો નાશ પામે છે. જે પીળા રંગના કમળના ફૂલથી ભગવાનની પૂજા કરે છે તેને સફેદ દ્વીપમાં સ્થાન મળે છે.
આ રીતે રાત્રે ભગવાનની આરાધના કર્યા પછી સવારે નદીએ જઈને સ્નાન, જપ અને પ્રાતઃ વિધિ કર્યા પછી ઘરે આવીને કેશવની વિધિપૂર્વક પૂજા કરવી. વ્રતના અંતે વિદ્વાન બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવો અને દક્ષિણા આપીને ક્ષમા માગો. આ પછી, અન્ન, ગાય અને દક્ષિણાથી ગુરુની પૂજા કરો, બ્રાહ્મણોને દક્ષિણા આપો અને વ્રતની શરૂઆતમાં જે કંઈ છોડવાનો નિયમ હતો તે બ્રાહ્મણોને આપો. જે વ્યક્તિ રાત્રે ભોજન કરે છે તેણે બ્રાહ્મણોને ખવડાવવું જોઈએ અને સોનાની સાથે બળદનું દાન કરવું જોઈએ.
જે વ્યક્તિ માંસાહારી નથી તેણે ગાયનું દાન કરવું જોઈએ. આમળાથી સ્નાન કરનાર વ્યક્તિએ દહીં અને મધનું દાન કરવું જોઈએ. જે ફળનો ત્યાગ કરે છે તે ફળ આપે છે. ઘૃતનું દાન તેલ છોડીને, દૂધનું ધાન્ય છોડીને, ચોખાનું દાન અન્ન છોડીને કરવામાં આવે છે.
એ જ રીતે જે લોકો જમીન પર બેસીને વ્રત કરે છે, તેમણે શય્યા-દાન કરવું જોઈએ, તેમજ તુલસીને તમામ સામગ્રીઓ સાથે ચડાવવું જોઈએ. જે વ્યક્તિ પાન ખાય છે તેને ઘી સાથે સોનાના પાન ચઢાવવા જોઈએ. જે વ્યક્તિ મૌન વ્રત રાખે છે તેણે બ્રાહ્મણ અને બ્રાહ્મણને ઘી અને મીઠાઈઓ અર્પણ કરવી જોઈએ. વાળ રાખનારને અરીસો, મીઠાનો ત્યાગ કરનારને ચંપલ, મીઠું છોડનારને સાકર, મંદિરમાં દીવો કરનારને અને નિયમ પાળનારને, વ્રતના અંતે, તાંબા અથવા સોનાના પતરા પર ઘી અને દીવો મૂકીને, તે વિષ્ણુના ભક્ત બ્રાહ્મણને દાન કરો.
એકાંત વ્રત દરમિયાન કપડાં અને સોનાથી સુશોભિત આઠ કલશનું દાન કરવું જોઈએ. જો આ પણ શક્ય ન હોય તો, તેમની ગેરહાજરીમાં, બ્રાહ્મણોની આતિથ્યથી તમામ વ્રતો પૂર્ણ થાય છે. આ રીતે બ્રાહ્મણને નમસ્કાર કરીને વિદાય આપો. તે પછી તમારું ભોજન જાતે જ ખાઓ. ચાતુર્માસમાં જે બાકી રહી ગઈ છે તેને પૂર્ણ કરો એટલે કે તેનો સ્વીકાર કરવાનું શરૂ કરો.
હે રાજન! જ્ઞાની, જે આ રીતે ચાતુર્માસના વ્રતને અવરોધ વિના સમાપ્ત કરે છે, તેઓ કર્તકકૃત્ય બની જાય છે અને ફરીથી જન્મ લેતા નથી. જો ઉપવાસ બગડે તો ઉપવાસ કરનાર વ્યક્તિ રક્તપિત્ત અથવા અંધ બની જાય છે. ભગવાન કૃષ્ણ કહે છે કે રાજન, તમે જે પૂછ્યું તે બધું મેં કહ્યું. આ કથા વાંચવા અને સાંભળવાથી ગાય દાનનું ફળ મળે છે.
વાંચો "" શ્રી વિષ્ણુ સહસ્ત્ર નામ સ્ત્રોત "" ગુજરાતી લખાણ સાથે અહી ક્લિક કરો.
શિવજીના આ 5 મંત્ર શિવજી ની કૃપા હંમેશ માટે રેહશે અહી ક્લિક કરો.
શ્રી સૂર્ય નારાયણ દેવ ના ચાલીસ ગુણ નો પાઠ અહી ક્લિક કરો.
રામ રક્ષા સ્ત્રોત અહી ક્લિક કરો.
શ્રી વિષ્ણુ ભગવાન ના ચાલીસા ગુણ નો પાઠ અહી ક્લિક કરો.
હનુમાનજી વડવાનલ સ્ત્રોત અહી ક્લિક કરો.
શ્રી કૃષ્ણ ભગવાનના 108 નામ ગુજરાતી લખાણ સાથે અહી ક્લિક કરો.
શ્રી વિષ્ણ્વષ્ટકમ્ ગુજરાતી લખાણ સાથે અહી ક્લિક કરો.
શ્રી હનુમાનજીનો આ પાઠ નિયમિત ઉપાસના કરવાથી સમસ્ત કષ્ટોનું સરળતાથી નિવારણ થાય અહી ક્લિક કરો.
શ્રી મહાલક્ષ્મી નો આ પાઠ કરવાથી ગરીબ પણ કરોડપતિ બની જાય અહી ક્લિક કરો.
શુભ દિવસે શ્રી મહાલક્ષ્મી માં ના ૧૦૮ નામ જાપ ગુજરાતી લખાણ સાથે અહી ક્લિક કરો.
જય
શ્રી કૃષ્ણ કોઈ બાબતે સંકોચ હોય તો અમારો સંપકૅ
કરો. 👇👇👇
Disclaimer:
અહી ઉપરોક્ત કોઈપણ માહિતી અથવા આ કાયૅ કરતાં પહેલાં, સંબંધિત નિષ્ણાતની
સલાહ લો.આમાં Okhaharan.com તેની પુષ્ટિ કરતું નથી.
